Przycinanie drzew owocowych, takich jak: wiśnie, śliwy, czereśnie czy jabłonie, to podstawowy zabieg pielęgnacyjny wpływający na ich rozwój.
O cięciu i formowaniu drzewek owocowych powinien pamiętać nawet początkujący ogrodnik. Jest to w miarę prosty zabieg przynoszący oczekiwane rezultaty, pod warunkiem że przeprowadzony jest przy użyciu odpowiednich narzędzi i technik oraz we właściwym czasie.
Z tego artykułu dowiesz się, dlaczego warto przycinać drzewa owocowe, kiedy jest na to najlepszy moment, jak powinno wyglądać prawidłowo przycięte drzewo owocowe i jakie narzędzia ogrodnicze będą Ci do tego potrzebne.
Dlaczego przycinanie drzewek owocowych jest ważne?
Drzewa i krzewy w ogrodzie przycinamy po to, żeby ładnie się rozgałęziły i wyglądały atrakcyjnie. W przypadku drzew owocujących cięcie sprawia, że dają bogatsze i smaczniejsze zbiory. Cięcie i formowanie wpływają więc nie tylko na wygląd drzewek, ale też ich rozpiętość i plonowanie.
Przycinanie starych drzew owocowych może obniżyć wzrost rośliny, stąd nie obawiaj się ścinania wierzchołków, zwłaszcza czereśni, jabłoni i gruszy. W ten sposób wyregulujesz wysokość drzewka i ułatwisz sięganie po owoce przy zbiorach. Takie cięcie uzupełniające jest konieczne w przypadku brzoskwini, która często owocuje w górnej części korony.
Ważny jest sposób cięcia – zbyt silne zahamuje rozwój korzenia, a to z kolei utrudnia lub nawet uniemożliwia pobieranie składników pokarmowych przez roślinę z ziemi. Na dodatek silne cięcie może opóźnić wejście drzewa w okres owocowania.
Prawidłowe cięcie drzew owocowych:
- wpływa na kondycję drzewa,
- reguluje wielkość korony drzew,
- poprawia wygląd drzewa,
- poprawia owocowanie oraz jakość owoców,
- reguluje wzrost rośliny,
- zapobiega chorobom i szkodnikom,
- ułatwia zbiory.
Ważna jest nie tylko metoda przycinania gałęzi, lecz także odpowiednia pielęgnacja. Każde cięcie to tworzenie na drzewie otwartych ran, przez które mogą przedostać się groźne grzyby czy bakterie.
Jak zabezpieczyć drzewko po przycinaniu gałęzi?
Wystarczy zadbać o odpowiedni miesiąc wykonywania cięcia i porę dnia. Ryzyko infekcji ograniczysz, jeżeli przycinanie wykonasz w dzień słoneczny i suchy, a zaraz po cięciu posmarujesz naruszone miejsce maścią ogrodniczą lub mieszanką białej farby emulsyjnej z dodatkiem środka grzybobójczego.
Pierwsze cięcie drzewek owocowych
To, o czym powinien pamiętać każdy działkowiec czy sadownik, to pierwsze cięcie drzewek zaraz po zasadzeniu. Dlaczego? Podczas wykopywania drzewek w szkółce system korzeniowy ulega uszkodzeniu, stąd konieczne staje się przycięcie części nadziemnej, aby przywrócić korzeniom zdolność do pobierania wody i składników pokarmowych z gleby. W rezultacie pobudza się pąki do rozwoju.
Drugą ważną kwestią jest to, że przez cięcie i nadanie odpowiedniego kształtu koronie młodego drzewka ułatwiasz mu kształtowanie tzw. przewodnika, czyli pionowego pędu głównego. Nie dochodzi wówczas do tworzenia się ostrych kątów rozwidleń, co może doprowadzić do wyłamywania pędów pod ciężarem owoców.
Pierwsze cięcie zapewnia również odpowiednią wysokość pnia oraz prawidłowe zagęszczenie korony.
Jak wykonać pierwsze cięcie drzewek owocowych? Przy młodych drzewkach (do 4 lat) mówimy o cięciu formującym, które polega na skróceniu przewodnika, czyli pnia. Grusze i jabłonie przycina się o 40–50 cm, a wiśnie o 30 cm. Boczne pędy mające 70–80 cm skraca się o połowę, a z korony drzew usuwa się wszystkie pędy o długości 5–10 cm. Zabieg ten należy powtarzać co roku przez cztery lata.
Kiedy przycinać drzewa owocowe?
Terminy cięcia drzew owocowych nie są takie same i zależą od gatunku drzew oraz warunków atmosferycznych, stąd na pytania: kiedy przycinać czereśnie? kiedy ciąć jabłonie? nie ma jednej odpowiedzi. Drzewa owocowe obcinane w dobrym dla nich czasie są mniej narażone na choroby kory i drewna. Jest jednak jedna prosta zasada: najlepszy czas na przycinanie drzew owocowych trwa od przedwiośnia do końca lata. Nie należy ciąć drzew i krzewów, które mają wykształcone pąki i zbliża się ich okres kwitnienia!
Trzy terminy cięcia drzew owocowych:
- zima (od stycznia do marca) – grusze, jabłonie, nieszpułki, pigwy, śliwy,
- wiosna – brzoskwinie, morele, orzechy włoskie,
- lato (już po zbiorach owoców) – czerechy, czereśnie, wiśnie.
Warto zapamiętać, że inaczej podchodzi się do drzewek świeżo posadzonych i je przycina się tylko wiosną (konkretnie w drugiej połowie marca), także te zasadzone jesienią.
Ponadto w przypadku jabłoni i grusz wykonuje się dwa zabiegi przycinania – zimą i latem, z czego latem usuwa się dodatkowo również tzw. wilki, czyli jednoroczne gałęzie, które odrastają na górze i w środku korony w pobliżu miejsc po gałęziach wyciętych zimą. Dzięki temu drzewo staje się mniej rozgałęzione, a owoce zostają odsłonięte na słońce. Ma to wpływ na wybarwienie, gromadzenie się w nich cukru oraz wapnia potrzebnego do przechowywania i równomiernego dojrzewania owoców. Rzadsza korona wiąże się z mniejszym prawdopodobieństwem rozwoju chorób i szkodników.
Terminy cięcia drzew owocowych – tabela
Wybór właściwego terminu cięcia drzew i krzewów owocowych nie jest wcale taką łatwą sprawą! Tutaj jednak uspokajamy – przygotowaliśmy czytelną tabelę, dzięki której będziesz wiedzieć, kiedy przycinać wiśnie, śliwy, brzoskwinie, grusze czy inne drzewa owocowe.
Jak przycinać drzewka owocowe?
Drzewka owocowe przycinaj przede wszystkim delikatnie! Nieważne, czy jesteś działkowcem mającym zaledwie kilka drzewek czy też doświadczonym sadownikiem – z każdą rośliną należy obchodzić się łagodnie. Nawet drobne cięcie to w końcu ingerencja w żywy organizm, mały błąd może zatem spowodować, że drzewko przemarznie lub stanie się ofiarą grzybów. Prace rozpoczynaj tylko wtedy, gdy pogoda się ustabilizuje, a temperatury staną się dodatnie.
Jak obcinać pędy drzewa owocowego?
Otóż zawsze powinno się to robić na około 3 do 4 mm nad pąkiem.
W dalszej części omawiamy, jakie gałęzie przycinać i jakich narzędzi najlepiej użyć.
Jakie gałęzie przycinać?
Oprócz standardowych cięć wykonuje się również prace estetyczne, które mają za cel przerzedzić drzewo i sprawić, że korona stanie się prześwitująca.
Przy drzewkach owocowych sprowadza się to do usuwania pędów, które naruszają bryłę drzewa, rosną do dołu, poziomo, do środka korony lub się krzyżują. Wycinane są też zbędne przyrosty jednoroczne. Usuwa się również złamane gałęzie rosnące do środka korony i krzyżujące się. Należy skracać te, które zachodzą na siebie i leżą blisko.
Podczas przycinania sprawdzaj stan gałęzi. Zajęte chorobą bakteryjną przytnij powyżej uszkodzeń. Cięcie interwencyjne wykonuj również, gdy zauważysz objawy żerowania szkodników – usuń wtedy wszystkie zainfekowane gałęzie i zastosuj środki ochrony roślin.
Co zrobić z obciętymi gałęziami?
Należy je spalić, aby choroby i szkodniki się nie rozniosły.
Jak powinno wyglądać prawidłowo przycięte drzewko owocowe?
Obcinanie drzew owocowych przeprowadza się na różne sposoby, w zależności od korzyści, jakie chce się uzyskać. Wspomnieliśmy już, że w przypadku młodych drzewek wykonuje się cięcia formujące, następnie jest cięcie interwencyjne, a ostatnie – prześwietlające. Dzięki cięciu możesz nadać drzewkom kształt kulisty i wrzecionowy, czyli przypominający choinkę. Koronę wrzecionową stosuje się przy formowaniu: jabłoni, grusz, wiśni, śliw i czereśni. Jest jeszcze korona prawie naturalna, którą spotkasz przy: moreli, brzoskwiniach, orzechach włoskich i leszczynie.
- Korona zaokrąglona jest stosowana zwłaszcza przy młodych drzewkach owocowych i charakteryzuje się zwartym kształtem korony; czasem stosowana jest również przy drzewach starszych, na przykład wiśni osobliwej.
- Korona wrzecionowa, czyli o kształcie stożka, ma dowolną liczbę konarów, które odchodzą pod kątem prostym od przewodnika i są o wiele cieńsze od niego; jest dobrze doświetlona, gałęzie nie wyłamują się pod ciężarem owoców, a jabłoń szybko wchodzi w okres owocowania.
- Korona prawie naturalna formuje się w pierwszych latach w wyniku swobodnego wzrostu prawie wszystkich pędów wyrastających z przewodnika, ewentualnie usuwa się konkurenta przewodnika, jeśli nie został on wcześniej odcięty.
Sprzęt do przycinania drzewek owocowych
Do przycinania drzew owocowych możesz wykorzystać sekator ogrodowy i nożyce do gałęzi, ale takie narzędzia sprawdzą się tylko w przypadku użytkowania okazjonalnego. Do bardziej zaawansowanych prac lepiej zainwestować w narzędzia elektryczne albo spalinowe.
Do uzyskania maksymalnego komfortu, szczególnie podczas długiej pracy, warto zainteresować się akumulatorowymi nożycami do cięcia gałęzi z katalogu firmy Kärcher. Praktyczny wysięgnik pozwala bezproblemowo przyciąć drzewa nawet w przypadku trudno dostępnych gałęzi. Co więcej, urządzenie wyposażone jest w precyzyjne ostrze typu bypass, które gładko tnie bez użycia siły, oraz w hak działający jak zacisk, który pomaga usunąć gałęzie. Nożyce mają całkowitą długość 91 cm, przez co nawet dosięgnięcie do wyższych gałęzi nie stanowi problemu!
Ważne
Sekatory, piłki, nożyce muszą być odpowiednio ostre, bo wtedy rana na drzewie lepiej się goi. Warto przed samym cięciem narzędzia oczyścić i zdezynfekować.
Jak wybrać narzędzie ogrodowe do przycinania gałęzi?
Wybór odpowiedniego narzędzia do obcinania drzewek owocowych zależy od tego, jaką liczbą drzew dysponujesz oraz jakiego są rodzaju. Tak na przykład ręczne sekatory sprawdzą się przy małych drzewkach oraz gałęziach o średnicy 10–40 mm – są poręczne i świetnie tną miękkie łodyżki i gałązki niewiele grubsze od ołówka.
Do ogrodu ze sztucznie kształtowaną roślinnością wystarczą małe nożyce ogrodowe. Pozwalają one precyzyjnie przycinać rośliny.
Do twardych i bardziej wymagających gałęzi rozważ już urządzenie wielofunkcyjne z przekładnią (praca nim będzie znacznie lżejsza), a przy grubych gałęziach sprawdzi się ręczna piła do przycinania.
Niezależnie od tego, czy potrzebujesz narzędzi do przycinania drzewek na działce, czy też posiadasz sad, kryteria wyboru sprzętu są takie same.
Jeden akumulator do wielu narzędzi ogrodowych? Sprawdź akumulatorowe: nożyce do cięcia gałęzi, nożyce do trawy, kosiarki, podkaszarki i piły łańcuchowe >>
Jak wybrać sekator, nożyce czy piłę do gałęzi?
- Dobierz odpowiedni rozmiar, ponieważ zbyt duże lub małe narzędzie będzie niewygodne w obsłudze.
- Postaw na mocne i jasne kolory, żeby łatwiej było znaleźć sprzęt w ogrodzie.
- Ogrodowe narzędzia powinny być małej wagi, aby długa praca nie stanowiła problemu.
- Zwróć uwagę, aby ostrza i powierzchnie tnące były dobrej jakości i pozwalały na precyzyjne cięcie bez zadziorów. Dobrymi materiałami są: stal nierdzewna, węglowa i powlekana.
Karcher